Πώς να έχω ελπίδα όταν όλα πάνε λάθος;

Δεν θα σου πω ψέματα! Ξέρω πως είναι να ξυπνάς το πρωί και να αισθάνεσαι μια κοτρόνα στο στήθος σου που σε εμποδίζει να σηκωθείς από το κρεβάτι. Την έχω νιώσει και την έχεις νιώσει πολλές φορές. Είναι μέρες, ίσως και μήνες που σε παίρνει από κάτω και αισθάνεσαι πως έχεις χάσει την ελπίδα σου κι αυτό είναι πολύ τρομακτικό συναίσθημα.

Η πανδημία, οι αποφάσεις άλλων, οι μεγαλεπήβολοι στόχοι που σε πνίγουν και δείχνουν να μην πραγματοποιούνται, οι σχέσεις σου -φιλικές ή ερωτικές-, η δουλειά σου και οτιδήποτε άλλο μπορεί να σε απογοητεύει. Με λίγα λόγια, είναι δύσκολοι καιροί για να διατηρήσεις την ελπίδα και την αισιοδοξία σου για το μέλλον. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστείς ένα μέλλον όταν όλα γύρω σου αλλάζουν και είναι ακόμα πιο δύσκολο να φανταστείς ένα μέλλον όπου κάτι είναι θετικό… 

Τι είναι αυτή η «ελπίδα»;

Σύμφωνα με το American Psychological Association (APA) ελπίδα είναι το συναίσθημα ότι θα συμβεί κάτι καλό στο μέλλον ή ότι έστω δεν θα συμβεί κάτι κακό! Μπορείς να σκεφτείς την ελπίδα με διαφορετικούς τρόπους: μπορείς να τη νιώσεις ως συναίσθημα ή να τη χρησιμοποιήσεις ως έναν τρόπο για να παρακινήσεις τον εαυτό σου να δράσει ή ως κομμάτι ενός μηχανισμού αντιμετώπισης μιας απώλειας. 

“Υπάρχουν πολλοί ανάμεσά μας που πάσχουν από κατάθλιψη ή άγχος και το να μάθεις να καλλιεργείς την ελπίδα και την ανθεκτικότητα, μπορεί να είναι το κλειδί για τη διαχείριση των συμπτωμάτων τους”, λέει ο Δρ Tedeschi, Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Β. Καλιφόρνιας. Στην κατάθλιψη, για παράδειγμα, το επίμονο αίσθημα απελπισίας είναι συχνά ένα καθοριστικό σύμπτωμα. Στην περίπτωση του άγχους, ο φόβος είναι ένας από τους κινητήριους παράγοντες. “Και στις δύο περιπτώσεις, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου και πως δεν πρόκειται να λειτουργήσει τίποτα θετικά“, λέει ο Δρ Tedeschi. Το να βρούμε έναν τρόπο να γίνουμε πιο αισιόδοξοι, ακόμη και – ή ειδικά – όταν η ζωή είναι δύσκολη, είναι συνήθως απαραίτητο συστατικό της θεραπείας.

Πως να κρατήσω την ελπίδα μου; Tips από τους ειδικούς

“Για αρχή πρέπει να αναγνωρίσεις αυτήν σου την κατάσταση“, λέει ο Δρ Tedeschi. Δυστυχώς δεν έχουν όλοι την τύχη να είναι αισιόδοξοι. Μερικοί πρέπει να «μάθουν» να το καλλιεργούν. Μην μπεις στη διαδικασία να αναγκάσεις τον εαυτό σου να αισθάνεται αισιοδοξία γιατί αυτό θα σου δημιουργήσει περισσότερο άγχος. Η Dr. Comas-Diaz εξηγεί πως “Το να είμαστε αισιόδοξοι δεν χρειάζεται να είναι μια συνεχής αναζήτηση για τη θετική πλευρά ή να αυταπατώμεθα ότι όλα θα πάνε καλά. Η ελπίδα είναι στην πραγματικότητα μια (ρεαλιστική) προσδοκία ότι κάτι καλό θα συμβεί — και ότι έχετε κάποιο έλεγχο πάνω σε αυτό“.

Προσπάθησε να κρατήσεις ένα πρόγραμμα προσωπικής φροντίδας

Η καλλιέργεια της ελπίδας ξεκινά με το να είσαι σε θέση να προσδιορίσεις με ειλικρίνεια το πως αισθάνεσαι σε μια συγκεκριμένη στιγμή, να προσδιορίσεις το πώς θα προτιμούσες να αισθάνεσαι και να χτίσεις ή να αξιοποιήσεις τα εργαλεία στη ζωή σου που θα σε οδηγήσουν εκεί. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει με μεμονωμένες δραστηριότητες ή πρακτικές αυτό-φροντίδας (όπως μια beauty routine), αλλά θα πρέπει να διεκδικήσεις και συμμετοχή σε υγιείς και γνήσιες σχέσεις.

Μάθε να αναγνωρίζεις αρνητικά μοτίβα στο μυαλό σου και πιθανά να τα επαναπροσδιορίζεις.

Η Dr. Comas-Diaz προτείνει να δοκιμάσεις να ξεκινήσεις με μια σκέψη: «Το μέλλον που οραματιζόμουν για τον εαυτό μου, τώρα το αισθάνομαι απρόσιτο. Αυτό σημαίνει ότι όλα όσα ήθελα να κάνω ακυρώθηκαν και δεν υπάρχει τίποτα να περιμένω. Ίσως κάτι καλό θα μπορούσε να συμβεί, αλλά είναι ανόητο και αφελές να υπολογίζω σε αυτό. Δεν πρόκειται λοιπόν να κάνω νέα σχέδια και αντ’ αυτού θα κάτσω εδώ! Γιατί να προσπαθήσω;»

Όμως, όταν ξεκινήσεις να αμφισβητείς αυτές σου τις πεποιθήσεις και να εισάγεις στην άποψή σου άλλες πιθανότητες που δεν οδηγούν στη συντριβή, μπορεί να παρατηρήσεις μεγάλη αλλαγή στον τρόπο που σκέφτεσαι κι ίσως σταδιακά στον τρόπο που αισθάνεσαι. Μπορείς να πεις για παράδειγμα: «Μπορεί το μέλλον που οραματιζόμουν να φαντάζει απρόσιτο τώρα και τα πλάνα που είχα να ακυρώθηκαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να δημιουργήσω καινούργια πλάνα όταν θα αισθάνομαι έτοιμος να το κάνω. Θα πάρω τον χρόνο μου».

Να θυμάσαι πως πάντα υπάρχουν πράγματα που μπορείς να ελέγξεις

Το να είσαι αισιόδοξος, εξαρτάται εν μέρει από την αίσθηση του ελέγχου – είναι η ιδέα ότι μπορείς να ασκήσεις επιρροή στον κόσμο γύρω σου και ότι οι ενέργειες που κάνεις μπορεί να έχουν θετικές συνέπειες στη ζωή σου. Αλλά προφανώς, υπάρχουν κάποιες καταστάσεις που είναι πραγματικά εκτός ελέγχου, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να βασιστείς στην ανθεκτικότητά σου. «Το να είσαι ανθεκτικός, μπορεί επίσης να σημαίνει αποδοχή των πραγμάτων που είναι πέρα από τον έλεγχό σου ή πέρα από την ικανότητά σου να τα επηρεάσεις με κάποιον τρόπο», λέει ο Δρ Tedeschi. «Αντίθετα, αναζήτησε μια άλλη πορεία δράσης που ανακουφίζει μερικά από τα δυσάρεστα συναισθήματα της κατάστασης, ειδικά σε περίπτωση απώλειας».

Η ανάκτηση κάποιου ελέγχου μπορεί να γίνει με το να φροντίσεις λίγο παραπάνω τον εαυτό σου- έστω στην αρχή με το ζόρι! Μπορείς το βράδυ πριν κοιμηθείς να δεις την αγαπημένη σου σειρά, ή να διαβάσεις κάποιο βιβλίο ή να βάλεις τις κρέμες σου. Επιπλέον πολλοί βρίσκουν παρηγοριά στο να βοηθούν άλλους ή από μικρές πράξεις συμπόνιας. Τέτοιες μικρές λεπτομέρειες σε βοηθούν να ανακτήσεις τον έλεγχό σου!

Να θυμάσαι πως εάν χρειάζεσαι βοήθεια, ο καλύτερος σύμβουλος είναι ένας ειδικός ψυχικής υγείας!

Διάβασε ακόμη: Αισθάνεσαι ότι έχεις χάσει την αυτοεκτίμησή  σου; 4 τρόποι να την ξανακτίσεις!