Annie Ernaux: Ποια είναι η Γαλλίδα που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Γεννήθηκε την πρώτη μέρα του φθινοπώρου το 1940 στη Νορμανδία και μεγάλωσε στο Yvetot όπου οι γονείς της διατηρούσαν ένα καφέ στην εργατική συνοικία. Η λογοτεχνική της ταυτότητα χαρακτηρίζεται κυρίως από αυτοβιογραφικές και κοινωνιολογικές αναφορές. Φέτος κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για το θάρρος και την οξύτητα με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, τις αποξενώσεις και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης», γράφει σε post της η Σουηδική Ακαδημία. Πρόκειται για τη συγγραφέα πίσω από τα βιβλία «Το Γεγονός» και «Ο Τόπος».

Το στυλ της Ernaux δεν είναι συνηθισμένο. Δεν εμπιστεύεται τη μνήμη της: γράφει σε πρώτο πρόσωπο και το αλλάζει απότομα σα να κοιτάζει τον εαυτό της από απόσταση, αποκαλώντας τον «προηγούμενοι εαυτοί μου» ή «το κορίτσι του ‘58» ή «το κορίτσι του S». Είναι σα να βλέπει τον εαυτό της σε κάποιο παλιό φωτογραφικό άλμπουμ ή σε ένα καρέ από ταινία. Ξετυλίγει το παρελθόν- αυτά που ανασύρει από την μνήμη της με την ποιότητα και την εγκυρότητα που τα ανασύρει- μας λέει που χάνεται στην ιστορία αλλά και που η μνήμη της στερεύει. Δεν αποκαλύπτει το παρελθόν «Ποιο είναι το νόημα της συγγραφής αν όχι το να ξεθάβεις πράγματα»;

BREAKING NEWS:
The 2022 #NobelPrize in Literature is awarded to the French author Annie Ernaux “for the courage and clinical acuity with which she uncovers the roots, estrangements and collective restraints of personal memory.” pic.twitter.com/D9yAvki1LL

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 6, 2022

Η Ernaux κάνει συχνές αναφορές στη Simon de Beauvoir. Το «δεύτερο φύλο» προσπάθησε να δείξει πως οι επιλογές, αποφάσεις ακόμα και οι σκέψεις μιας γυναίκας διαμορφώνονται ανάλογα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Αυτές οι συνθήκες οδηγούν τον δρόμο ο οποίος διαμορφώνεται από τη ζωή του καθενός. «Δεν γεννιέται κανείς, αλλά μάλλον γίνεται γυναίκα» αναφέρει η De Beauvoir. Ένας τρόπος να διαβάζει κανείς ορισμένα από τα έργα της Ernaux είναι να τα αντιμετωπίσει ως μια προσπάθεια να κατανοήσει αυτή την αδιαφανή , επώδυνη μα ουσιαστική διαδικασία του «γίγνεσθαι».  

Η Ernaux εκφράζει τη σύγχρονη κοινωνιολογική φεμινιστική φωνή, αναγνωρίζει και επεξηγεί όλες τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται το φύλο. Έχει λάβει πλήθος διακρίσεων για το πλούσιο πεζογραφικό της έργο, που γεννήθηκε από την προσωπική της εμπειρία.

Στην Ελλάδα έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν τα βιβλία της Η Θέση (1985), Πάθος (1995), Δεν βγήκα από το Σκοτάδι μου (1997), Η Ντροπή (2004), Τα Χρόνια (2009), Χάνομαι (2013), Ο τόπος (2019), Μια γυναίκα (2020), Τα χρόνια (2021) και Το γεγονός (2022).