Ηθικά κοσμήματα: Diamonds are not a girl’s best friend!

Όλοι έχουμε ακούσει για τη βιώσιμη-ηθική μόδα. Και όλοι λίγο – πολύ γνωρίζουμε πλέον τι συμβαίνει στις μεγάλες μονάδες παραγωγής της και κάτω από ποιες συνθήκες δουλεύουν εκεί γυναίκες και μικρά παιδιά. Ωστόσο, η μόδα δεν αφορά μόνον τα ρούχα ή τα παπούτσια. Ένα μεγάλο της κομμάτι αφορά και τα κοσμήματα. Και, βέβαια, δεν μιλάμε μόνο για τα faux bijoux, των οποίων ο βασικός πρωταγωνιστής είναι το πλαστικό. Μιλάμε και για τα πολυτελή κοσμήματα, εκείνα που κάνουν κάθε γυναίκα να ονειρεύεται. Αναρωτηθήκατε, όμως, πώς, αν για μια γυναίκα της Δύσης ένα διαμάντι αποτελεί όνειρο, για μια γυναίκα της Αφρικής μπορεί να αποτελεί εφιάλτη;

Στις δημιουργίες της Pippa, ο χρυσός έχει εξορρυχθεί με τρόπο που δεν είναι επιβλαβής για το περιβάλλον και τους εργαζόμενους, και η διακίνηση έγινε κάτω από νόμιμες και διαφανείς συνθήκες.

Η ματωμένη διαδρομή

Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία των πολύτιμων κοσμημάτων συνήθως ξεκινούν από μία χώρα, επεξεργάζονται σε άλλη και διατίθενται σε μία τρίτη. Πολλές φορές, είναι αδύνατο να μάθουμε πού βρέθηκαν τα διαμάντια που εμπορεύεται ένα πολυτελές brand, πώς έγινε η εξόρυξη, από ποιον και κάτω από ποιες συνθήκες. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να μάθουμε για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν οι εργαζόμενοι. Από στοιχεία γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή, πάνω από 100.000.000 άνθρωποι δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία των κοσμημάτων. Οι περισσότεροι, ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, με τους μισθούς τους να μην επαρκούν ούτε για την κάλυψη των βασικών αναγκών τους.

Από τους παραπάνω 100.000.000 ανθρώπους, οι 1.000.000 δεν έχουν μπει καν στην εφηβεία. Υπάρχουν παιδιά που αναγκάζονται να υπομένουν συνθήκες δουλείας, να εκτίθενται σε τοξικές ουσίες όπως ο υδράργυρος, να εισπνέουν σκόνη κι επικίνδυνα σωματίδια, ενώ δεν είναι λίγα εκείνα που πέφτουν θύματα trafficking. Ζουν στη Ζιμπάμπουε, την Ουγκάντα, το Κονγκό. Το μέλλον τους είναι προδιαγεγραμμένο, χωρίς να έχουν καν ρωτηθεί.

Diamonds are a girl’s best friend! Αλήθεια τώρα;

Ποιος δεν θυμάται την ταινία Blood Diamond (Ματωμένο Διαμάντι), εκείνο το πολιτικό  θρίλερ  με πρωταγωνιστή τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Ο τίτλος αναφέρεται στα γνωστά ματωμένα διαμάντια, εκείνα δηλαδή που εξορύσσονται σε ζώνες πολέμου και που πωλούνται για τη χρηματοδότηση συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο. Η ταινία θίγει πολύ σοβαρά θέματα, καταγγέλλει την άθλια κατάσταση που επικρατεί γενικότερα στην μαύρη ήπειρο, τη δουλεία, τον ξεριζωμό ολόκληρων λαών, τη στράτευση παιδιών υπό τη βία και γενικότερα την μικρή αξία που έχει η ζωή ενός έγχρωμου. Ένα διαμάντι μπορεί να φαντάζει υπέροχο στη βιτρίνα ενός κοσμηματοπωλείου, αλλά κάποιες φορές πριν φτάσει εκεί είναι βουτηγμένο στο αίμα ανθρώπων. Στη δύση απλώς το ξεπλένουμε και το βάζουμε στη βιτρίνα.

Βιώσιμη κοσμηματοποιία

Η βιωσιμότητα είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα για τη βιομηχανία κοσμημάτων αυτήν τη στιγμή. Από τη χρήση ανακυκλωμένων, ηθικά προερχόμενων υλικών έως την κατάργηση της αθέμιτης  παραγωγής, οι περισσότεροι στη βιομηχανία αυτή πλέον αλλάζουν τους τρόπους που διαχειρίζονται το χρυσό και τους πολύτιμους λίθους. Υπάρχουν πλέον αρκετά brands που διαχειρίζονται τα προϊόντα τους με ηθική προσέγγιση. Χάρη στη διαδικασία Kimberley, ένα σύστημα πιστοποίησης που θεσπίστηκε το 2000 και εμποδίζει την είσοδο «διαμαντιών πολέμου», είναι πλέον πολύ λιγότερο πιθανό να βρεθεί στην κατοχή σας μια τέτοια πέτρα. Ευτυχώς, πάνω από το 99,8% των διαμαντιών παγκοσμίως είναι πλέον πιστοποιημένα ως απαλλαγμένα από συγκρούσεις. Ωστόσο, μπορείτε να προχωρήσετε περαιτέρω για να βεβαιωθείτε ότι τα κοσμήματα που αγοράζετε έχουν ένα ηθικό concept.

Η ηθική πολυτέλεια

Προκειμένου τα κοσμήματα να είναι ηθικά, η παραγωγή του κομματιού δεν θα πρέπει να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για την εξόρυξη των υλικών. Κάθε κοσμηματοποιός που ασχολείται με πρακτικές ηθικής παραγωγής θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει την ιχνηλασιμότητα των διαμαντιών, των πολύτιμων λίθων ή του χρυσού. «Πάντα κάνετε την έρευνά σας στο κοσμηματοπωλείο. Ελέγξτε τη φήμη και το ιστορικό τους», λέει ο Jack Cunningham, υπεύθυνος βιωσιμότητας, πολιτικής και κινδύνου στο Gemfields. «Μια επιχείρηση κοσμημάτων που ορίζει τον εαυτό της ως ηθική πρέπει να έχει συστήματα που να ελέγχουν από πού προέρχονται τα υλικά τους». Μια τέτοιου είδους επιχείρηση είναι αυτή της κοσμηματοποιού Pippa Small της οποίας τα κοσμήματα αγαπούν πολύ η Κέιτ Μίντλετον αλλά και η Μέγκαν Μαρκλ. Στις δημιουργίες της Pippa, ο χρυσός έχει εξορρυχθεί με τρόπο που δεν είναι επιβλαβής για το περιβάλλον και τους εργαζόμενους, και η διακίνηση έγινε κάτω από νόμιμες και διαφανείς συνθήκες.

Τι είναι τα ηθικά κοσμήματα;

Είναι τα κοσμήματα που δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους ανθρώπους που τα δημιουργούν ή στο περιβάλλον στο οποίο παράγονται. Δηλαδή:

1. Οι κατασκευαστές τους χρησιμοποιούν υλικά των οποίων οι πηγές μπορούν να εντοπιστούν ώστε να βεβαιωθείτε ότι έχουν παραχθεί με ηθικό τρόπο.
2. Γίνεται χρήση ανακυκλωμένων υλικών όπως πολύτιμων λίθων.
3. Δεν παράγονται μέσω παιδικής εργασίας.
4. Δεν χρησιμοποιούνται πρακτικές που μολύνουν ή επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον.
5. Έτσι, για να αποφύγετε την αγορά «ματωμένων» πολύτιμων λίθων μπορείτε να εντοπίσετε την προέλευσή τους.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, ως καταναλωτές;

Η μόνη και μεγαλύτερη δύναμη του καταναλωτή είναι η αγοραστική του δύναμη. Την επόμενη φορά που θα θελήσουμε να ψωνίσουμε, λοιπόν, ας έχουμε τις απαντήσεις στα εξής:

Ποιες είναι οι πρώτες ύλες  των κοσμημάτων και από πού προέρχονται;

Γνωρίζουμε πώς έφτασαν στα χέρια των βιομηχανικών μονάδων;

Γνωρίζουμε αν εργάζονται εκεί παιδιά;

Επίσης υπάρχει πάντα η εναλλακτική των διαμαντιών συνθετικής καλλιέργειας (και η ποιότητα είναι εξίσου καλή).